czwartek, 25 września 2014

Na co działa czarnuszka siewna?


    Czarnuszka siewna Nigella sativa todelikatna roślina jednoroczna o białych lub niebieskich kwiatach z rodziny jaskrowatych Ranuncullaceae. Roślina ta uprawiana jest na terenach suchych w subtropikalnych i umiarkowanych strefach Eurazji i północnej Afryki oraz w południowych rejonach Polski. Jako roślinę leczniczą najwięcej czarnuszki stosuje się w krajach arabskich, w Bułgarii, Turcji i Indiach.
   Olej z nasion czarnuszki otrzymywany jest w procesie pierwszego tłoczenia na zimno. Ma on barwę miodową do ciemnobrązowej oraz lekko gorzkawy smak i intensywnie korzenny zapach. Skład oleju to: 85% nienasyconych kwasów tłuszczowych, olejek eteryczny, (którego głównym, aktywnym składnikiem jest tymochinon) zawiera także białko, alkaloidy, flawonoidy, saponiny.




Nienasycone kwasy tłuszczowe
linolowy, oleinowy, α-linolenowy, kwas eikozadienowy, oleomirystynowy oleopalmitynowy, margarynowy, margaroolienowy
Nasycone kwasy tłuszczowe
palmitynowy, mirystynowy, stearynowy, arachidowy, behenowy, lignocerynowy
alkaloidy
alkaloidy diterpenowe: nigellamina
alkaloidy izochinolinowe:  nigellina,  nigelliminę
alkaloidy indazolowe:  nigellidynę, nigellicynę
Olejek eteryczny
tymochinon, tymohydrochinon, ditymochinon Trans-anetol,  limonen,  p-cymen, karwon,
 α-pinen, karwakrol,  tymol,  4-terpineol,  nigellon
fosfolipidy
fosfatydylocholina, fosfatydyloetanoloamina,  fosfatydyloseryna,  fosfatydyloinozytol
fitosterole
β-sitosterol, α-spinasterol, stigmasterol, kampesterol, stigma-7-en-3-β-ol, cholesterol, kampestanol,  Δ7-stigmasterol,  Δ5-avenasterol, Δ7-avenasterol i cykloartenol
Glikozydy flawinowe

3-O-(6-feruloiloglukopiranozylo)(1→2)-O-galaktopiranozylo-(1→2)-O-glukopiranozyd kwercetyny oraz 3-O-glukopiranozylo-(1→2)-O-galaktopiranozylo-(1→2)-glukopiranozydy kwercetyny i kemferolu
proteiny
fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, tryptofan, walina
saponiny
melantyna, hederakozyd C i hederagenina

W nasionach czarnuszki obecne są także: melanina; węglowodany (około 32%), karoten, witaminy B1 i B6, związki mineralne m.in. Ca, Mg, Fe, Na, K, Se i Zn.
Olej jest bardzo stabilny i może być przechowywany przez dłuższy czas.
  
      Jej lecznicze właściwości zostały udowodnione w wielu badaniach naukowych na całym świecie. Okazało się, że czarnuszka ma działanie przeciwcukrzycowe.
Mechanizm tego działania opiera się na zdolności antyoksydacyjnej składników występujących w oleju z nasion czarnuszki a polega na wzroście aktywności enzymów antyoksydacyjnych trzustki: peroksydazy glutationowej, dysmutazy ponadtlenkowej i katalazy. 
Działanie przeciwcukrzycowe czrnuszki siewnej to min.:
·         Odnawianie się i podziały komórek beta-trzustki, które są odpowiedzialne za syntezę insuliny
·         Usprawnianie przemian glukozy
·         Zwiększanie wydzielana insuliny
·         Zmniejszenie wchłaniania glukozy z jelita cienkiego
·         Spadek syntezy glukozy
·         Normalizacja poziomu glukozy we krwi
·         Zwiększanie zawartości glikogenu w wątrobie i wydzielania insuliny przez komórki β-trzustki
Nasiona z Nigella sativa okazały się skuteczne w łagodzeniu cukrzycowej osteopenii (początek osteoporozy), będącej jedną z komplikacji w przebiegu cukrzycy.

   Olej z nasion czarnuszki wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Może wspomagać leczenie czerniaka, chłoniaka oraz nowotworów: wątroby, trzustki, szyjki macicy, piersi, kości, żołądka, gruczołu krokowego, okrężnicy, mózgu. Mechanizm działanie antynowotworowego polega na eliminowaniu komórek nowotworowych, hamowaniu angiogenezy (powstawaniu naczyń krwionośnych w obrębie nowotworu), pobudzaniu czynności limfocytów oraz makrofagów (komórek układu immunologicznego), stymulacji syntezy cytokin: głównie interleukin, TNF-α oraz interferonu a także immunoglobulin skierowanych przeciwko antygenom rakowym (białka biorące udział w odpowiedzi immunologicznej) oraz na działaniu przeciwutleniającym.
Nigella sativa zapobiega uszkodzeniom wywołanym naświetlaniem promieniowaniem jonizującym w radioterapii.
Składniki oleju z nasion czarnuszki chronią wątrobę i nerki przed działaniem różnych toksyn a także wykazują działanie przeciwzapalne. Olej oraz wyciąg z Nigella sativa łagodzą uszkodzenia nerek poprzez: działanie antyoksydacyjne, obniżanie poziomu mocznika, trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, znoszą również proteinurię i albuminurię. Poza tym olej z nasion czarnuszki zwiększa diurezę (wydalanie moczu), oczyszcza organizm oraz przywraca prawidłowy poziom markerów stresu oksydacyjnego. Powoduje także wzrost aktywności enzymów przeciwutleniających, co sprzyja również ochronie wątroby. Wpływa także na poprawę profilu lipidowego, aktywności enzymów wątrobowych (transaminaz, fosfatazy zasadowej) oraz bilirubiny a także zapobiega zwłóknieniu wątroby.
 Wykazuje działanie przeciwzapalne. Działanie przeciwzapalne oleju z Nigella sativa było porównywalne z aktywnością aspiryny w dawce 100 mg/kg.

   Czrnuszka siewna przeciwdziała odbieraniu przez organizm bodźców bólowych, czyli wykazuje działanie przeciwbólowe. Następowało to przypuszczalnie poprzez bezpośrednią stymulację receptorów opioidowych zlokalizowanych w centralnym systemie nerwowym lub inhibicję (opóźnianie reakcji chemicznej) prozapalnych prostaglandyn. Olejek eteryczny hamował także czynność skurczową mięśni gładkich macicy, kurczliwość mięśni tchawicy i jelit.

 Olejek z czarnuszki siewnej działa także antybakteryjnie i przeciwwirusowo. Hamuje wzrost około 37 drobnoustrojów pasożytujących w jelitach głównie np: Shigella dysenteriae, Shigella flexneri, Shigella sonnei, Shigella boydii. Wyciąg eterowy z nasion oraz tymochinon (główny składnik olejku eterycznego) wykazują silne właściwości przeciwgrzybicze (np. przeciwko Candida albicans). Obserwowano również wzrost poziomu γ-interferonu, limfocytów pomocniczych T oraz liczby makrofagów (komórek i substancji biorących udział w odpowiedzi immunologicznej).
Olejek eteryczny w rozcieńczeniu 1: 100 wykazywał także działanie przeciwtasiemcowe u dzieci chorujących na tasiemczycę. Olejek z czarnuszki oraz tymochinon okazały się skuteczne również w przypadku zakażenia przywrą Schistosoma mansoni wpływając na poprawę funkcji wątroby i systemu immunologicznego.
ZAPRASZAMY NA ZAKUPY
   
Czarnuszka siewna może być także skuteczna w terapii schorzeń przebiegających na podłożu  alergicznym oraz autoagresji autoimmunologicznej np.: astmy, kataru, dermatoz (wysypek, łuszczycy, alergicznego zapalenia skóry). Wykazano, że spożywanie przez astmatyków wyciągu z nasion czarnuszki znacząco zmniejsza nasilenie objawów i częstotliwość ataków choroby. Stosowanie czarnuszki jest pomocne także w łagodzeniu dolegliwości alergicznych – kataru alergicznego i egzem. Dzięki wysokiej zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym, działa antyosteoporotycznie, czyli zwiększa gęstość mineralną kości. Czarnuszka siewna działa korzystnie również na ośrodkowy układ nerwowy. Jej długotrwałe stosowanie wywołuje zwiększenie ilości 5 – hydroksytryptaminy i poprawia samopoczucie, usprawnia procesy myślenia, zapamiętywania oraz uczenia się, może także spowalniać proces rozwoju choroby Alzheimera. Rozważa się także stosowanie jej w celu łagodzenia objawów epilepsji.
 Tymochinon i olej z Nigella sativa chronią przed miażdżycą tętnic wieńcowych, mózgowych i obwodowej choroby naczyniowej. Wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, wzrost obniżonego poziomu krwinek czerwonych i białych, objętości krwinek czerwonych w hematokrycie (parametr w morfologii krwi) i odsetka neutrofilów (jeden z rodzajów krwinek białych).
Z przeprowadzonych badań ostrej i przewlekłej toksyczności oleju z czarnuszki wynika, że
jego stosowanie jest bezpieczne dla wątroby.


Literatura:
1. Dorota Mańkowska, Wiesława Bylka Nigella sativa L. – Związki czynne, aktywność biologiczna Herba Polonica 2009, 55, 1: 109-125
2. B. H. Ali , Gerald Blunden Pharmacological and Toxicological Properties of Nigella sativa
Phytother. Res.17, 299–305 (2003)
3. Salma Cheikh-Rouhou, Souhail Besbes, Basma Hentati, Christophe Blecker,
Claude Deroanne, Hamadi Attia Nigella sativa L.: Chemical composition and physicochemical characteristics of lipid fraction Food Chemistry 101 (2007) 673–681
4. Mehmet Kanter, Omer Coskun, Ahmet Korkmaz, Sukru Oter Effects of Nigella sativa on Oxidative Stress and  -Cell Damage in Streptozotocin-Induced Diabetic RatsTHE ANATOMICAL RECORD PART A 279A:685–691 (2004)
5.M. Burits and F. BucarAntioxidant Activity of Nigella sativa Essential Oil Phytother. Res. 14, 323–328 (2000)
7. Henryk Różański Medycyna dawna i współczesna http://rozanski.li/?p=250

2 komentarze:

  1. Oj z czarnuszki jest genialny ;) Jak dla mnie najlepiej sprawdza się w przeziębieniu i grypie :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Nie sądziłam, że czarnuszka ma w sobie tyle dobrego. Od dzisiaj będę dodawała ją do wielu potraw. Jest bardzo zdrowa i ma w sobie mnóstwo wartościowych składników.

    OdpowiedzUsuń